الهم عجل لولیک الفرج

یازدهم و دوازدهم: سرودن و خواندن شعر در فضائل و مناقب آقا صاحب الزمان

سرودن و خواندن شعر در فضائل و مناقب آن جناب –که درود و سلام بر او باد- زیرا که این دو عمل نوعی از یاری کردن امام به شمار می آیند. دلیل بر این است آن چه در کتاب وسائل به طور مسند روایت گردیده که حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هر کس درباره ی ما یک بیت شعر بگوید خداوند برای او خانه ای در بهشت خواهد ساخت.» و از آن حضرت فرمود: «هیچ کس درباره ی ما بیت شعری نگوید مگر این که به روح القدس تأیید و یاری شده باشد.» و از حضرت رضا (علیه السلام) روایت است که فرمود: «هر فرد مؤمنی که درباره ی ما شعری بسراید که ما را به آن مدح گوید خداوند برای او در بهشت منزلگاهی خواهد ساخت که هفت برابر وسعت دنیا باشد که هر فرشته مقرب و هر پیغمبر فرستاده شده ای او را در آن جا دیدار خواهد کرد.»
می گویم: شاید اختلاف ثواب ها از جهت متفاوت بودن شاعران در شناخت امامان و مراتب ایمان آنان باشد. و از زراره روایت آمده که گفت: «کمیت بن زید برحضرت ابوجعفر باقر (علیه السلام) وارد شد، من نیز در آن محضر شرفیاب بودم، کمیت قصیده ی : «مَن لِقَلبٍ مُتَیَّمٍ مُستَهَام …» را بر آن جناب خواند، هنگامی که قصیده را به پایان رسانید امام باقر (علیه السلام) به کمیت فرمود: «تا وقتی که درباره ی شعر می گویی پیوستهبه روح القدس تأیید می شوی.»
و در روضه ی کافی به سند خود از کمیت بن زید أسدی آورده که گفت: «بر حضرت ابوجعفر باقر (علیه السلام) وارد شدم، آن حضرت به من فرمود: به خدا قسم ای کمیت اگر مال دنیا نزد ما بود از آن مقداری به تو می دادیم ولی برای تو است آن چه رسول خدا (صلی الله علیو آله و سلم) به حسّان بن ثابت فرمود: پیوسته رو ح القدس با تو خواهد بود تا هنگامی که از ما دفاع کنی …»
و نیز بر این مطلب دلالت دارد تمام روایاتی که حاکی سروده های شاعران در مدح و ثنای امامان (علیهم السلام) است که در محضر ایشان خوانده اند، و امامان (علیهم السلام) عطاهای بسیار و بخشش های فراوانی به آن شاعران عنایت فرموده اند، و از این ماجراها بسیار است که در احوالات و اخلاقیات آنان –صلوات الله علیهم اجمعین- یاد گردیده، و آن چه اشاره شد برای مؤمنین پسندیده است.(1)
*****
1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص257

 تشکیل مجالس ذکر مناقب و فضائل آن حضرت (علیه السلام

بر پا نمودن مجالسی که مولایمان صاحب الزمان (علیه السلام) در آن ها یاد شود و مناقب و فضائل آن حضرت در آن ها ترویج و منتشر گردد، و در آن مجالسی برای آن جناب دعا شود، و با جان و مال در راه تشکیل آن مجالس تلاش کردن (از وظایف دلباختگان و ارادتمندان به آن جناب است) زیرا که این کار ترویج دین خداوند، و برتری دادن کلمة الله و یاری نمودن بر نیکی و تقوی، و تعظیم شعائر الهی و نصرت ولی الله است.
و بر این مطلب دلالت می کند –اضافه بر این که عناوین یاد شده و غیر آن ها بر آن صدق می نماید- این که: در حدیثی که در وسائل و غیر آن از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود: «یکدیگر را دیدار کنید که در دیدارتان زنده شدن دل هایتان و یادآوری احادیث ما هست، و احادیث ماشما را نسبت به یکدیگر مهربان می سازند، که اگر آن ها را بگیرید رستگار شده و نجات یافته اید، و هر گاه آن ها را ترک گویید گمراه شده و هلاک می گردید، پس به آن ها عمل کنید که من نجات شما را ضمانت می کنم.»(1)
*****
1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص256

 حضور در مجالس فضائل و مناقب آقا صاحب الزمان(عج)

حضور یافتن و نشستن در مجالسی که فضائل و مناقب و سایر امور مربوط به آن حضرت در آن ها یاد می شود، و دلیل بر این –اضافه بر این که از لوازم و نشانه های محبت است، و از مصادیق خیرات که مأمور شده ایم به آن ها سبقت جوییم و پیشی گیریم که خدای تعالی فرموده: «فَاستَبِقُوا الخَیراتِ؛ به سوی کارهای خیر سبقت گیرید. فرموده ی مولایمان حضرت امام رضا(علیه السلام) است که در امالی شیخ صدوق و مجلد دهم بحر از آن بزرگوار آمده که فرمودند: «هر کس در مجلسی بنشیند که أمر ما در آن زنده می گردد، روزی که دل ها می میرند دل او نخواهد مرد.»1
*****
1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص253

 اندوهگین بودن مؤمن از فراق آقا صاحب الزمان(عج)

این که مؤمن از فراق و دور ماندن از آن حضرت اندوهگین و مهموم باشد، و از این رو نشانه های دوستی و اشتیاق به آن حضرت است.
و از نشان ها این است که از شدت شوقش هم چون بیماری دیده شود که دلش از شدت بیماری درد می جوشد.
و از نشان ها: خندیدنش در میان مردم است، در حالی که دلش مالامال از اندوه است هم چون زن جوان از دست داده.(1)

*****

1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص251

 یاد کردن فضائل آقا صاحب الزمان(عج)

اگر کسی امام زمان علیه السّلام را شناخت، دیگر یادش را از خاطر نخواهد برد. اگر کسی مهربانی های او را دید، دیگر فراموشش نخواهد کرد. اگر کسی احساس انس با آقا امام زمان (عج)کرد، آنگاه همیشه به یادش خواهد بود.
او خود خطاب به شیعیانش می فرماید: انّا غیر مهملین لمراعاتکم و لاناسین لذکرکم(ما در مراعات حال شما کوتاهی نمی کنیم و یادتان را از خاطر نمی بریم)(1)
یاد نمودن فضایل و مناقب آن حضرت، و دلیل بر استحباب این کار تمام اخبار و روایاتی است که در مورد تشویق و ترغیب یادآوری فضایل ائمه معصومین (علیهم السلام) وارد شده است، از جمله: در اصول کافی از حضرت ابی عبدالله صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود: «همانا وظیفه ی جمعی از فرشتگان آسمان این است که نگاه می کنند بر یک و دو و سه نفری در حالی که آنان درباره ی فضیلت آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) به گفت و گو نشسته اند، پس فرشته ای به فرشتگان دیگر می گوید: آیا نمی بینید اینان را با همه کمی تعدادشان و بسیاری دشمانشان فضائل آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را بیان می کنند! آن گاه گروه دیگری از فرشتگان می گویند: «ذَلِکَ فَضلُ اللهِ یُؤتیهِ مَن یَشاءُ و اللهُ ذُو الفَضل العَظیم؛ این فضل خداوند است که به هر کس بخواهد می دهد، و خداوند دارای فضل عظیم است.» (2)

*****

1. احتجاج، طبرسی، ج 2، ص 598
2.. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص249

 اظهار اشتیاق به دیدار آن بزرگوار

و این از نشانه های دوستان و موالیان آن جناب است، و در خوبی و استحباب آن هیچ تردیدی نیست، چون در دعاهای روایت شده برای آن حضرت این معنی آمده است. و بر این مطلب دلالت دارد آن که مولایمان امیرالمؤمنین (علیه السلام) اظهار اشتیاق به دیدارش را داشت، چنان که در حدیث روایت شده از آن حضرت (علیه السلام) در وصف حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) در حرف عین گذشت که پس از آن که قسمتی از صفات و نشانه های او را بیان فرمودند و به بیعت کردن با او و اجابت نمودن دعوتش امر کرد، فرمود: «آه» و به سینه اش اشاره نمود و شوق به دیدارش را اظهار داشت. می گویم: نیک بودن اشتیاق به آن حضرت (علیه السلام) امر واضح و روشنی است، که هیچ پوشیدگی در آن نیست، زیرا که این لوازم محبت است که از دوستان جدا نمی گردد، و عبارت: «خداوند پاداش شوق تو را عنایت فرماید» اشاره به ثواب ارزنده ای است که بر آن مترتب می شود، چنان که فرمایش امام صادق (علیه السلام) در حدیث آینده برآن دلالت دارد با احترام و تجلیلی که در آن هست. این که فرمود: «ای ابوعبدالله التماس مکن که او را ببینی …» منظور دیدن آن حضرت به گونه ی امامن گذشته (علیهم السلام) یعنی هر وقت که خواسته باشی این امر برایت فراهم باشد، و اما این که درخواست دیدن آن حضرت به طور مطلق چیزی نیست که منع شده باشد بلکه از وظایف متدینین است، و رسیدنشان به این سعادت بسیار اتفاق افتاده است.(1)
شوق دیدار یار را شاید نتوان برای همگان یک وظیفه شمرد، این وظیفة عاشقی است. این تکلیف سوختگان هجران است. آن کس که فراق حضرت مهدی(علیه السّلام) بی تابش کرده، آن کس که دوری رخ زیبای یوسف فاطمه(علیها السّلام) خواب را از چشمانش گرفته، آن کس که غیبت مولایش راحت و آرامش و آسایش را از او سلب نموده، به چیزی جز دیدار نمی اندیشد .
«عزیزٌ علیّ ان اری الخلق و لاتری» بر من دشوار است که مردم را ببینم اما تو دیده نشوی…(2)

*****

1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص246
2. فرازی از دعای شریف ندبه

انتظار فرج و ظهور آن حضرت (صلوات الله علیه)

مبحث اول: فضیلت انتظار، و ثواب منتظر، و انتظار پیغمبران و امامان نسبت به این امر
در این باره همین بس که حضرت سید الساجدین (علیه السلام) در دعای عرفه بر منتظران درود فرستاده و برای آنان دعا کرده بعد از دعا کردن برای مولایشان امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) دعا کند.
از امام صادق (علیه السلام) آمده که فرمود: «خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش منتظر ظهور او باشند و در هنگام ظهورش فرمانبردار از او، آنان اولیای خدا هستند نه ترسی برایشان هست و نه اندوهگین شوند.»
مبحث دوم: در وجوب انتظار حضرت قائم (علیه اسلام) بر همه ی افراد
و بر این مطلب دلالت می کند (اضافه بر بعضی از آن چه گذشت) روایتی که ثقة الاسلام کلینی (قدس سره) در اصول کافی به سند خود از اسماعیل جعفی آورده که گفت: مردی بر حضرت ابوجعفر امام باقر( علیه السلام) وارد شد و صفحه ای در دست داشت، حضرت باقر (علیه السلام) به او فرمود: «این نوشته مناظره کننده ای است که پرسش دارد از دینی که عمل در آن مورد قبول است. عرض کرد: رحمت خداوند بر تو باد همین را خواسته ام. حضرت ابوجعفر باقر (علیه السلام) فرمود: گواهی دادن به این که هیچ معبود حقی جز خدا نیست، و این که محمد بنده و رسول او است، و این که اقرار کنی به آن چه از سوی خداوند آمده، ولایت ما خاندان، و بیزاری از دشمنانمان، و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما، که ما را دولتی است که هر وقت خداوند بخواهد آن را خواهد آورد.»(1)

*****
1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص222 و 233

محبوب نمودن آقا صاحب الزمان(عج) در میان مردم

و بر این امر دلالت دارد که هر کس محبتش واجب و نیکو است، سزاوار است او را محبوب نمود. و نیز دلالت می کند بر آن؛ محتوای فرموده ی خدای تعالی در حدیث موسی (علیه السلام) که: «مرا در میان آفریدگانم محبوب ساز …» و به طور صریح بر آن دلالت می کند آن چه در روضه کافی به سند خود از آقا امام صادق (علیه السلام) آورده که فرمود: «خداوند رحمت کند بنده ای که ما را نزد مردم محبوب نماید و ما را در معرض دشمنی و کینه توزی آنان قرار ندهد، همانا به خدا سوگند اگر سخنان زیبای ما را برای مردم روایت می کردند به سبب آن عزیزتر می شدند، و هیچ کس نمی توانست بر آنان وصله ای بچسباند، ولی یکی از آنان کلمه ای را می شنود پس ده کلمه از پیش خود بر آن می افزاید.»
و در مجالس صدوق به سند خود آورده از آقا امام صادق(علیه سلام) که فرمودند: خداوند رحمت کند بنده ای را که مودت مردم را به سوی ما کشاند و به آنچه می شناسند با آنان سخن بگوید و آنچه را منکرند وا گذارد.(1)
و خدا محبّت و موّدت حضرت مهدی(علیه السّلام) را در ضمن محبّت سایر اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) بر همگان واجب نمود:
«قل لا أسألکم علیه اجراً الّا المودّة فی القربی» بگو من از شما جز مودّت و محبّت خویشاوندانم اجر و مزدی برای رسالت نمیخواهم.(2)

*****

1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص221 و 222
2. سوره شوری، آیه 23

 محبت آقا صاحب الزمان به طور خاص

و لازمه اش آن است که نهایت اهتمام در آن چه مقتضای محبت نسبت به آن جناب است انجام گردد. بدان که در وجوب محبت تمام ائمه معصومین (سلام الله علیهم اجمعین، تردیدی نیست، و این که دوستی ایشان بخشی از ایمان، و شرط قبولی اعمال است
سرشت ها بر محبت کسی که به آن ها نیکی کند و هر که واسطه ی احسان به آن ها باشد ساخته شده است، از همین روی در حدیث از تفسیر امام (علیه السلام) آمده که: «خدای تعالی به موسی وحی فرمود که: مرا نزد خلقم محبوب کن، و خلقم را نزد من محبوب گردان، موسی گفت: ای پروردگار چگونه این کار را انجام دهم؟ فرمود: به آنان نعمت ها و بخشش های مرا یادآوری کن تا مرا دوست بدارند.»
و سید محدث بحرانی (رحمة الله علیه) در کتاب غایة المرام به نقل از نعمانی به سند خود از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت آورده که فرمود: خداوند در شب معراج به من وحی فرمود: ای محمد چه کسی را در زمین بر امتت جانشین کرده ای؟، و حال آن که او بهتر می دانست- گفتم: ای پروردگار برادرم را، فرمود: علی بن ابی طالب را؟ گفتم: آری پروردگارا، فرمود: ای محمد من به زمین نظری افکندم پس تو را از آن برگزیدم، پس من یاد نمی شوم تا این که تو با من یاد شوی، من محمود هستم و تو محمد هستی، سپس بار دیگر بر آن نظر افکندم و از آن علی بن ابی طالب را برگزیدم، پس او را جانشین تو قرار دادم که تو سید پیغمبرانی و علی سید اوصیاء، و برای او اسمی از اسمهایم را قرار دادم که من اعلی هستم و او علی است.(1)

*****

1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص217 و 218

رعایت ادب نسبت به یاد آقا صاحب الزمان(عج)

به این که مؤمن، آقا صاحب الزمان (عج) را یاد نکند مگر با القاب شریف مبارکش مانند، حجّت، قائم و مهدی، و صاحب الأمر، و صاحب الزمان و غیر این ها، و ترک تصریح به نام شریف اصلی آن حضرت که اسم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است: «م ح م د». و علمای ما(که خدای تعالی رحمتشان کند) در حکم نام بردن مولایمان حضرت مهدی (علیه السلام) به نام اصلی اختلاف کرده اند. بعضی از آن ها به طور کلی (جز در حال تقیه) آن را جایز شمرده اند مانند محدث عاملی در کتاب وسائل.(1) و برخی به طور مطلق آن را ممنوع و حرام دانسته اند، شیخ صدوق از امام صادق(علیه سلام) باتوجه به سندی معتبر فرمودند: صاحب این امر کسی است که هیچکس با اسمش(م ح م د) او را یاد نکند مگر اینکه کافر باشد.(2)
و تنها بزرگواری که از جا برخاستن درهنگام شنیدن نام شرفش لزوم، یا حداقل استحباب فراوان دارد، امام غائب، قائم موعود(عج) است . تکریم کریمان و تجلیل از صاحبان جلالت، همیشه و در همه جا پسندیده است؛ چنانکه برای پیامبر و فرزندان معصومش(علیهم السّلام) بالاترین تکریم ها و تجلیل ها بایسته به نظر می رسد، لکن برخاستن و هنگام شنیدن (قائم آل محمّد) تواضع و احترامی است که هنگام شنیدن نام هیچ کسی جز ایشان نیست و به صورت سیره و سنّت در نیامده است._ امام رضا(علیه سلام) را میدیند که نام “قائم” نزد آن حضرت برده شد حضرت ایستادند و دست خود را بر بالای سر نهادند و فرمودند: ” خدایا فرجش را تعجیل فرما و قیامش را آسان گردان “. (3)

*****

1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص188
2.اصول کافی، ج1، 333 باب در نهی از اسم ح4
3. منتخب الاثر، آیة الله صافی، ص 506

شناختن صفات و ویژگی های آقا صاحب الزمان(عج)

چون آن حضرت امامی است که اطاعتش فرض و واجب می باشد، هر کس که اطاعتش واجب
است باید صفاتش را شناخت، تا با شخص دیگری که مقام او را به دروغ و ستم مدعی گردد اشتباه نشود، بنابراین شناخت و دانستن صفات مولایمان حضرت حجّت (علیه السلام) واجب است. و باید دانست که لازم است صفات خاص آن حضرت شناخته شود و آن چه را که غیر از خودش و تشخیص گردد، به گونه ای که بین مدعی و راستگو و دروغگو فرق بگذارد.(1)
و خود آقا صاحب الزمان نیز میفرمایند: (لا تَشُكَنَّ، فَوَدَّ الشَّیْطانُ أَنَّكَ شَكَكْتَ) هرگز شك به خود راه مده; زیرا شیطان دوست دارد كه تو شك كنى.
شیخ كلینى(رحمه الله)، به سند خود از حسن بن نضر، نقل مى كند: هنگامى كه وارد منزل امام عسكرى(علیه السلام)شدم، شخص سیاهى را دیدم كه ایستاده است. او به من گفت: «تو حسن بن نضر هستى؟» گفتم: «آرى.» گفت: «داخل شو.» پس داخل خانه شدم و سپس اتاقى را دیدم كه بر درِ آن پرده اى آویزان شده بود. از داخل اتاق ندایى شنیدم كه فرمود:
اى حسن بن نضر! خدا را بر آن چه بر تو منّت گذاشته شكرگزار باش و حمد كن، و هرگز شكّى به خود راه مده; زیرا شیطان دوست دارد كه تو شك كنى ….
از آن جا كه حسن بن نضر و جماعتى دیگر از شیعیان، در امر وكلا و دیگر امور شك كرده بودند، و در امر امامت و رهبرى جامعه ـ كه از مسائل اعتقادى است ـ شك، موجب فساد دین خواهد شد، امام(علیه السلام) او را از شك و تردید برحذر مى دارد.(2)

و شیخ صدوق از حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر (علیهما السلام) روایت آورده که فرمود: هر کس در چهار چیز شک کند به تمام آن چه خدای تبارک و تعالی نازل فرموده کفر ورزیده است … یکی از آن ها: شناختن امام در هر زمان؛ از جهت شخص و صفات او می باشد.(3)

*****

1. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص181
2. كافى، ج2، ص518، بحارالأنوار، ج51، ص309
3. تقی، موسوی، مکیال المکارم، ج2، ص181